งานสื่อผสม(Mixed Media) คืองานทัศนศิลป์(Visual Art)ประเภทหนึ่งที่จะต้องผสมผสานสื่อ(Media)มากกว่าหนึ่งชนิดเข้าด้วยกันเป็นผลงานเดียว แนวคิดของงานสื่อผสม(Mixed Media)ค่อนข้างกว้างเป็นพิเศษ โดยการปรับใช้เครื่องมือจำนวนมากใช้เทคนิคและวิธีการจากสาขาวิชาทัศนศิลป์ต่างๆ เพื่อสร้างสรรค์ผลงานที่เหนียวแน่นและซับซ้อนภายในงานชิ้นเดียว ซึ่งยึดหลักการของการจัดองค์ประกอบทางศิลปะ ช่วยให้ผู้สร้างสามารถถ่ายทอดความรู้สึกและเรื่องราวทางอารมณ์ผ่านการผสมผสานวัสดุที่หลากหลาย
วัสดุที่ใช้ในงานสื่อผสม
รูปแบบงานสื่อผสมที่พบได้บ่อยที่สุด ได้แก่ ภาพตัดแปะ(Collages) ภาพที่เกิดการรวมตัวโดยไร้ระเบียบ(Assemblage) และประติมากรรมต่าง ๆ(Sculptures) โดยงานศิลปะแบบสื่อผสมมักใช้วัสดุที่แตกต่างกันเพื่อสร้างงานหนึ่งขึ้น มีตั้งแต่วัสดุจากองค์ประกอบทางธรรมชาติ เช่น พืช สัตว์ และแร่ธาตุ ไปจนถึงวัสดุสังเคราะห์ เช่น กระดาษ ผ้า สีและโลหะ
หลักคิดของงานสื่อผสม
เพื่อเริ่มต้นทำงานสื่อผสมอย่างมีประสิทธิภาพที่สุด คุณจำเป็นต้องกำหนดเป้าหมายและหลักคิดสำหรับงานศิลปะสื่อผสมแต่ละชิ้นเสียก่อน โดยแก่นแท้ของรูปแบบศิลปะสื่อผสมอยู่ที่การผสมผสานวัสดุเหล่านี้อย่างตั้งใจเพื่อสร้างผลงานที่จับต้องได้ เพื่อสร้างผลงานสร้างสรรค์ที่ดึงดูดสายตา ถ่ายทอดเรื่องราว อารมณ์หรือพรรณนาถึงเหตุการณ์ต่างๆ เช่น การใช้มุมมองสามมิติของศิลปะสื่อผสมที่ช่วยเพิ่มประสบการณ์การเล่าเรื่องของผลงาน โดยให้ผู้ชมเข้าใจการเล่าเรื่องที่ดื่มด่ำและละเอียดถี่ถ้วนยิ่งขึ้น
วิธีสร้างงานสื่อผสม
การเริ่มต้นทำงานสื่อผสมคือความเป็นไปได้ที่ไม่มีขีดจำกัด สำหรับมือใหม่เราแนะนำให้วาดภาพสีลงบนพื้นหลังของชิ้นงาน และเริ่มซ้อนเลเยอร์ด้วยการแปะ การแสตมป์ ซึ่งพบเห็นได้บ่อยครั้งไม่ว่าจะเป็นการสุ่มแปะสติกเกอร์ดอกไม้ หรือแปะเปลือกหอยลงบนพื้นหลัง และหนึ่งในเทคนิคที่น่าสนใจ คือการเพนท์สีเพิ่มเติมที่หลากหลายลงบนพื้นหลังให้สวยงาม ก่อนจะเริ่มขึ้นตอนใส่สื่อชิ้นสำคัญที่สุดลงไป
เราแนะนำให้ลองสุ่มสร้างงานสื่อผสมดู! อย่ากังวลว่าจะถูกหรือผิด เพราะสิ่งที่คุณจำเป็นต้องคิดมีเพียงความสร้างสรรค์และต้องสนุกไปกับมัน นักออกแบบหรือศิลปินที่แสวงหาเอกลักษณ์ของชิ้นงานที่สรรค์สร้าง มักผสมผสานองค์ประกอบของงานจากศิลปะสาขาที่แตกต่างๆกันจำนวนมาก เพื่อสร้างผลงานที่น่าดึงดูดหลากหลายมิติในยุคปัจจุบัน แนวคิดศิลปะสื่อผสมได้พบการนำไปใช้ในภาคธุรกิจจำนวนมาก โดยถูกนำมาใช้เพื่อผลิตผลงานสามมิติที่ดึงดูดความสนใจของผู้ชมเพื่อบรรลุเป้าหมายทางการตลาด(Commercial Art)จากบริษัทการตลาด ไม่ว่าจะเป็น ภาพยนตร์ 3 มิติ หรือ ภาพโปสเตอร์โฆษณาแนวคอลลาจย้อนยุคสำหรับเครื่องดื่มในยุคปัจจุบัน
งานสื่อผสม Vs ดิจิทัลอาร์ตส์
งานสื่อผสม(Mixed Media) ประกอบด้วยวัสดุและสื่อที่หลากหลายภายในผลงานชิ้นเดียว แตกต่างกับดิจิทัลอาร์ตส์หรือมัลติมีเดียอาร์ตส์(Multimedia Art)ที่จะเป็นการประกอบผลงานศิลปะหลายชิ้นเข้ากับทัศนธาตุ(Visual Element)โดยใช้เครื่องมือเฉพาะ อันได้แก่ การปรับสี รูปทรง พื้นผิว แสงเงา เท่านั้น
ตัวอย่างงานสื่อผสมยอดนิยม
1. Still Life with Chair Caning – Pablo Picasso (1912): งานศิลปะสื่อผสมจากศิลปินชื่อดัง Picasso นี้สร้างจากวัสดุ เศษหนังสือพิมพ์ ผ้า สีน้ำมัน และเชือก
2. Mama, Mummy and Mamma โดย Njideka Akunyili Crosby (2014): ภาพวาดงานสื่อผสมชิ้นนี้สร้างจากวัสดุที่ประกอบด้วยถ่านและดินสอสี สีอะครีลิค และเทคนิคการสกรีนลงบนกระดาษทรานเฟอร์ ด้วยการใช้หมึก
3. White Flag โดย Jasper Johns (1955) ภาพสื่อผสมที่สร้างธงชาติอเมริกาขึ้น ทำโดยใช้วัสดุที่สื่อนัยยะทางการเมืองอเมริกาอย่าง สีน้ำมัน กระดาษหนังสือพิมพ์ และสีชาร์โคลบนผืนผ้าใบ
4. Bicycle Wheel โดย Marcel Duchamp (1913): Bicycle Wheel เป็นผลงานสื่อผสมชิ้นแรกของ Duchamp ที่เกิดจากการประกอบขาตะเกียบจักรยานที่มีล้อหน้าติดอยู่บนเก้าอี้ไม้ โดย Duchampจะ จัดแสดง Bicycle Wheel ในสตูดิโอส่วนตัวของเขาและจะคอยหมุนล้อจักรยานเป็นระยะๆ ทำให้ Bicycle Wheel ถือเป็นงานศิลปะสื่อผสมชิ้นแรกในโลกทีสามารถโต้ตอบทางกายภาพได้
